Ο Δήμος Ξάνθης είναι δήμος της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας Θράκης που διοικητικά υπάγεται στην Περιφερειακή Ενότητα Ξάνθης. Συστάθηκε με το Πρόγραμμα Καλλικράτης (Ν.3852/2010) και αποτελεί διοικητική πρωτεύουσα της ομώνυμης Περιφερειακής Ενότητας.
Καταλαμβάνει έκταση 495,1 τετρ. χλμ. ενώ σύμφωνα με την απογραφή της ΕΛΣΤΑΤ για το 2021, ο μόνιμος πληθυσμός του ανέρχεται σε 66.875 άτομα. Αποτελεί τον πολυπληθέστερο Δήμο της οικείας Περιφερειακής Ενότητας και τον δεύτερο πολυπληθέστερο της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας Θράκης πίσω από τον Δήμο Αλεξανδρούπολης.
Εικόνα 1 Όρια Δήμου Ξάνθης και Δημοτικών Ενοτήτων
Τα σημερινά του όρια προέκυψαν από τη συνένωση των Δήμων Ξάνθης και Σταυρούπολης, που αντιστοιχούν στις δύο Δημοτικές Ενότητες που αποτελούν σήμερα τον Δήμο.
Ο Δήμος εκτείνεται στο κεντρικό και βορειοδυτικό τμήμα της ΠΕ Ξάνθης. Συνορεύει βόρεια με τον Δήμο Μύκης (ΠΕ Ξάνθης), νότια με τους Δήμους Αβδήρων (ΠΕ Ξάνθης), Τοπείρου (ΠΕ Ξάνθης) και Νέστου (ΠΕ Καβάλας) και δυτικά με τον Δήμο Παρανεστίου (ΠΕ Δράμας).
Εικόνα 2 Διοικητικά όρια Δήμου Ξάνθης και όμορων Δήμων, Πηγή: https://www.geogreece.gr/map-dimoi.php
Ως οικιστικό σύνολο ο Δήμος Ξάνθης παρουσιάζει πληθυσμιακή πυκνότητα 135 κατοίκων ανά τ.χλμ., τη στιγμή που ο αντίστοιχος δείκτης στην ΠΕ Ξάνθης ανέρχεται σε 60 κατοίκους ανά τ.χλμ.
Στο σύνολο του Δήμου δεσπόζει η αστική συγκέντρωση της πόλης της Ξάνθης που περιλαμβάνει το 90% του πληθυσμού της Δημοτικής Ενότητας και το 88% στο σύνολο του Δήμου. Σημειώνεται ότι ειδικά η πόλη της Ξάνθης αποτελεί το διοικητικό κέντρο της ευρύτερης περιοχής, καθώς εντός της πόλης φιλοξενούνται πολλές δημόσιες υπηρεσίες, ιδιωτικές τράπεζες αλλά και υπηρεσίες της κεντρικής κυβέρνησης. Πρόκειται για μία σύγχρονη πόλη που φιλοξενεί πλήθος εμπορικών δραστηριοτήτων, καθώς και την Πολυτεχνική Σχολή του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης.
